ภาวะมีบุตรยาก
หมายถึง การที่คู่สมรสไม่สามารถมีบุตรได้ทั้งที่ไม่ได้คมุกำเนิดและมีเพศสัมพันธ์อย่างสม่ำเสมอเป็นเวลาอย่างน้อย 1 ปี ประมาณร้อยละ 15 ของคู่สมรส ในประเทศไทย มีประชาชนที่อยู่ในวัยเจริญพันธ์ประมาณ 10 ล้านคู่ ดังนั้นจะมีคู่สมรสประมาณ 1.5 ล้านคู่ ที่มีปัญหาดังกล่าว
เราแบ่งภาวะมีบุตร ยากออกเป็น 2ชนิด คือ
1. ภาวะมีบุตรยาก ชนิดปฐมภูมิ คือ คู่สมรสดังกล่าวไม่เคยมีบุตรเลย
2. ภาวะมีบุตรยากชนิดทุตยภูมิ คือ คู่สมรสดังกล่าวเคยมีบุตรมาแล้ว แต่ไม่สามารถมีอีก
ในฝ่ายชาย มีการสร้างเชื้ออสุจิที่ลูกอัณฑะเชื้ออสุจิจะทำหน้าที่เป็นเซลล์สืบพันธ์ของฝ่ายชาย นำพาเอาลักษณะทางพันธุกรรมถ่ายทอดไปสู่บุตรต่อไป ส่วนฝ่ายหญิงประมาณกลางรอบระดูไข่จะสุกเต็มที่
และเกิดการตกไข่รอบละหนึ่งใบ ในขณะเดียวกันเยื่อบุโพรงมดลูกจะมีการเจริญหนาตัวขึ้นจากการกระตุ้นของฮอร์โมนจากรังไข่ เพื่อเตรียมเป็นฝังตัวของตัวอ่อน ถ้าไข่กับเชื้ออสุจิไม่มีการปฏิสนธิกันในรอบนั้น ฮอร์โมนจากรังไข่จะลดระดับลงทำให้มีการหลุดลอกของเยื่อบุโพรงมดลูกกลายเป็นระดูออกมาทางช่องคลอด
เมื่อมีเพศสัมพันธ์เชื้ออสุจิว่ายผ่านมูกบริเวณปากมดลูกเข้าไปในโพรงมดลูกและหลอดมดลูก ถ้าขณะนั้นมีไข่ตกเข้ามาในหลอดมดลูกพอดีจะเกิดการปฏิสนธิระหว่างเชื้ออสุจิหนึ่งตัวกับไข่หนึ่งใบ และเกิดการแบ่งตัวกลายเป็นตัวอ่อนตัวอ่อนดังกล่าวจะค่อยๆ เคลื่อนตามหลอดมดลูกเข้ามาในโพรงมดลูก
มาฝังตัวที่เยื่อบุโพรงมดลูก และเจริญเติมบโตเป็นทารกต่อไป
สาเหตุของภาวะมีบุตรยาก อาจเกิดจากฝ่ายชาย ร้อยละ 40 ฝ่ายหญิง ร้อยละ 50 หรือทั้ง 2 ฝ่ายร้อยละ 10
สาเหตุจากฝ่ายชาย อาจเกิดจาก
๐ การสร้างเชื้ออสุจิที่ผิดปกติทำให้ไม่มีเชื้อหรือได้เชื้ออสุจิที่มีคุณภาพไม่ดี สาเหตุอาจเกิดจาก
๐ เส้นเลือดขอดที่ถุงอัณฑะ ลูกอัณฑะไม่ลงมาในถุงอัณฑะ
๐ ลูกอัณฑะฝ่อ
๐ โรคทางระบบต่อมไร้ท่อ ทำห้การควบคุมการสร้างเชื้ออสุจิผิดปกติ
๐ การขนส่งเชื้ออสุจิผิดปกติ เช่น การอุดตันของท่อน้ำเชื้อจากความพิการแต่กำเนิดหรือการติดเชื้ื่อทางกามโรค
การทำหมันชาย ทำให้เชื้ออุจิไม่สามารถออกมาได้
๐ การมีเพศสัมพันธ์และการหลั่งน้ำเชื้อที่ผิดปกติ เช่น
๐ การมีเพศสัมพันธ์ที่ห่างเกินไป ทำให้โอกาสที่จะตรงกับวันที่ไข่ตกน้อยลง
๐ กามตายด้าน
๐ ภาวะที่ไม่สามารถหลั่งน้ำเชื้ออกมาภายนอก
๐ปัจจัยอื่นๆ เช่น ความร้อน สารเคมี ความเครียด จาการทำงาน โรคประจำตัวทางร่างกายอื่นๆ
สาเหตุจากฝ่ายหญิงอาจเกิดจาก
๐ ความผิดปกติของการสร้างไข่หรือการตกไข่ เช่น
๐ ความผิดปกติของสมองส่วนฮัยโปธาลามัสหรือต่อมใต้สมอง
๐ ความผิดปกติที่รังไข่ เช่น รังไข่ไม่มีการตกไข่ รังไข่เสื่อมจากการติดเชื้อ สารเคมีรังสี การผ่าตัดหรืออายุมาก
๐ โรคทางระบบต่อมไร้ท่ออื่นๆ
๐ ความผิดปกติของอุ้งเชิงกรานและหลอดมดลูก ทำให้เกิดพังผืดใน อุ้งเชิงกรานและหลอดมดลูกอุดตัน เช่น
๐ เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ในอุ้งเชิงกราน
(Endometrosis)
๐ ภาวะติดเชื้อในอุ้งเชิงกราน
๐ การทำหมันหญิง
๐ ความผิดปกติของปากมดลูกและมดลูก เช่น
๐ ปากมดลูกผิดปกติ รูปากมดลูกตีบตัน ทำให้เชื้ออสุจิม่ามารถผ่านเข้าไปได้
๐ เนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูก พังผิดในโพรงมดลูก ทำให้ตัวอ่อนฝังตัวไม่ได้
๐ ความผิดปกติของช่องคลอด เช่น มีแผ่นกั้นช่องคลอดทำให้เชื้ออสุจิไม่สามารถผ่านเข้าไปได้
๐ ปัจจัยอื่นๆ เช่น การมีเพศสัมพันธ์ห่างเกินไป ความเครียด โรคประจำตัวทางร่างกายอื่นๆ
แพทย์จะซักประวัติและตรวจร่างกายโดยละเอียดทั้งฝ่ายชายและหญิง หลังจากนั้นจะส่งครวจทางห้องปฏิบัตรการ
เพิ่มเติมตามความเหมาะสม
๐ การตรวจทางห้องปฏิบัติการของฝ่ายชาย
๐ การตรวจเชื้ออสุจิ เพื่อดูปริมาณ การเคลื่อนไหว จำนวนและรูปร่างของตัวอสุจิ
๐ การตรวจระดับฮอร์โมน เพื่อค้นหาความผิดปกติของระบบต่อไร้ท่อ
๐ การตรวจทางฝ่ายหญิง
๐ การตรวจวัดอุณหภูมิพื้นฐานของร่ายกายเพื่อดูการตกไข่
๐ การตรวจระดับฮอร์โมน เพื่อนค้นหาความผิดปกติของระบบต่อมไร้ท่อ และดูการทงานของรังไข่
๐ การฉีดสีและเอกซเรย์โพรงมดลูก หลอดมดลูกเพื่อดูว่ามีการตีบตันหรือรูปร่างผิดหรือไม่
๐ การตรวจคลื่นเสียงความถี่สูง โพรงมดลูก รังไข่ และความผิดปกติอื่นในอุ้งเชิงกราน
๐ การตรวจส่องกล้อง Laparoscope ในช่องท้อง เพื่อดูพยาธิสภาพต่างๆในอุ้งเชิงกราน
และอาจผ่าเลาะพังผืดในอุ้งเชิงกรานในเวลาเดียวกันได้
๐ การตรวจส่องกล้อง Hysteroscope ในโพรงมดลูกเพื่อดูพยาธิสถาพต่างๆ ในโพรงมดลูก
ในเบื้องดันแพทย์จะรักาสาเหตุที่แก้ไขได้
๐ การให้ยารักษาตามสาเหตุที่พบ
๐ การผ่าตัดแก้ไขในรายที่ท่อนำไข่อุดตัน เนื้องอก มดลูก ถุงน้ำรังไข่ พังผืดในอุ้งเชิงกราน
เส้นเลือด ขอดที่ถุงอัณฑะ
๐ การใช้ยาร่วมกับการผ่าตัดด้วยกล้อง Laparoscope ในบางราย
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น